SYRIZA.2 beta
Από τον ΣΥΡΙΖΑ των μελών στον ΣΥΡΙΖΑ των οπαδών.
Ποιος θυμάται τον ΣΥΡΙΖΑ του 2009; Τότε που η διαρχία Αλαβάνου Τσίπρα είχε οδηγήσει στην …πολυαρχία της συλλογικής ηγεσίας; Τα εκλογικά ποσοστά που πέτυχε ο Αλέξης Τσίπρας στις δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις τροποποιούν ριζικά και το κυριότερο -χωρίς να μπορεί να προβληθεί καμία αντίρρηση- το οργανωτικό μοντέλο του κόμματος που κάποτε έδρευε τυπικά στην οδό Βαλτετσίου, αλλά πλέον έχει ένα πρόσωπο -τον Αλέξη Τσίπρα- και μία έδρα -την πλατεία Κουμουνδούρου, όπου και τα γραφεία του κόμματος «Συνασπισμός της Αριστεράς, των κινημάτων και της οικολογίας».
Ήταν Σεπτέμβριος του 2009 όταν η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του Συνασπισμού έγραφε σε μια απόφαση που προσυπέγραψε η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ πως «το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ να κατατεθεί στον Άρειο Πάγο από τους επικεφαλής όλων των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ … Οι επικεφαλής των συνιστωσών, de facto επικεφαλής του εκλογικού αγώνα για λογαριασμό των συνιστωσών που εκπροσωπούν όσο και του ενωτικού ψηφοδελτίου. Όλοι οι υποψήφιοι θα εκλεγούν με σταυρό».
Ο ΣΥΡΙΖΑ της 7ης Μαΐου είναι ένα άλλο κόμμα. Η αδιαμφισβήτητη εμβέλεια που έχει πλέον το πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα θέτει διαφορετικά δεδομένα. Ένα διαδικαστικό θέμα για να μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να λάβει το μπόνους εδρών του πρώτου κόμματος, δηλαδή η αναίρεση του χαρακτήρα που είχε μέχρι σήμερα ως συνασπισμός κομμάτων, έκλεισε με κάθε επισημότητα στον Άρειο Πάγο και με υπογραφές 200 στελεχών από όλες τις πτέρυγες, ένα δίλημμα που είχε ανοίξει από ιδρύσεώς του: «ΣΥΡΙΖΑ των μελών ή των συνιστωσών»;
Οι υποστηρικτές της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα, με κάρτες μελών, εκλογή προέδρου και οργάνων από τη βάση ήταν τότε η «αριστερή πτέρυγα», οι μικρές συνιστώσες που αισθάνονταν την ασφυξία από τον πατερναλισμό της Κουμουνδούρου αλλά και ο Αλέκος Αλαβάνος. Διαφωνούσε λυσσωδώς σε μια τέτοια προοπτική η Ανανεωτική Πτέρυγα του ΣΥΝ (η μετέπειτα ΔΗΜΑΡ) αλλά και η ηγεσία του Συνασπισμού που ναι μεν στήριζε την προοπτική της ενιαιοποίησης, όμως πάντα «με σεβασμό στα πολιτικά μεγέθη» όπως έλεγαν τότε στελέχη του ΣΥΝ.
Τα οργανωτικά θέματα, λένε στην Αριστερά, είναι πάντοτε βαθιά πολιτικά. Και το διαδικαστικό ζήτημα της καταστατικής αλλαγής στον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να λάβει τα ευεργετήματα του καλπονοθευτικού εκλογικού νόμου, έχει σοβαρά πολιτικά επακόλουθα.
Πρώτον, από τον ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών πάμε στον ΣΥΡΙΖΑ των οπαδών, με την έννοια ότι συγκροτείται ένα μαζικό κόμμα όπου τον πρώτο λόγο στις κεντρικές αποφάσεις έχουν τα εκλεγμένα όργανα και ο πρόεδρος. Δευτερευόντως δίνεται έμφαση σε «τοπικές λαϊκές συνελεύσεις» κατά το πρότυπο της προεκλογικής περιόδου, οι οποίες έχουν με αποφασιστικό ρόλο. Όπως το έθεσε με συνέντευξή του στον Σκάι τη Δευτέρα ο Δημήτρης Παπαδημούλης, στόχος είναι «να μετασχηματίσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ/EKM σε ένα πιο ενιαίο συνεκτικό σχήμα, με δημοκρατία και συμμετοχή, έτσι ώστε να μπορέσει όλος αυτός ο κόσμος που μας πλησίασε να μετάσχει σε αυτό το εγχείρημα και να υπερβούμε τη δομή των συνιστωσών». Για «μεγάλη λαϊκή παράταξη της Αριστεράς» έκανε λόγο και ο Αλέξης Τσίπρας μιλώντας το βράδυ των εκλογών στο εκλογικό κέντρο στα Προπύλαια.
Δεύτερον, η έκφραση της εσωκομματικής δημοκρατίας μεταφέρεται θεσμικά και στραγγαλίζεται κατά το αστικό πρότυπο αφού πλέον εδρεύει στην Κοινοβουλευτική Ομάδα με δεδομένη την πλειοψηφία των στελεχών του Συνασπισμού. Η προοπτική της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης όσο πλησίαζε έριξε καταλυτικά τη σκιά της σε κάθε έκφραση εσωκομματικής αντιπαράθεσης. Κάποτε (Μάρτιος 2008) η ΚΟΕ, η «κομμουνιστική συνιστώσα» όπως η ίδια χαρακτηρίζει το ρόλο της, σημείωνε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιμετωπίζεται σαν μια «παράταξη της Αριστεράς», αλλά σαν ένα διαρκές εγχείρημα συμβολής στην τριπλή ενότητα που περιγράψαμε, ένα διαρκές εγχείρημα για την οικοδόμηση ενός πολιτικού και κοινωνικού μετώπου. Αυτό υποδηλώνει έναν ανοιχτό χαρακτήρα του εγχειρήματος». Πίσω από τις σκέψεις αυτές υπήρχε βεβαίως η θέση ότι οι συνιστώες παρεμβαίνουν με τις απόψεις τους στη μεγάλη δεξαμενή του ΣΥΡΙΖΑ και «ζυμώνουν» τις θέσεις τους, σαν ένα είδος εισοδισμού όπως έλεγαν παλιότερα. Τελικά όμως φαίνεται ότι ο Συνασπισμός «ζύμωσε» καλύτερα τις θέσεις του στον κόσμο των συνιστωσών…
Τελικά η συλλογική ηγεσία έγινε «ενός ανδρός αρχή». Οι πολύβουες συνιστώσες κατέκτησαν βουλευτικές έδρες, με αντάλλαγμα την εσωκομματική ηρεμία. Το οργανωτικό μοντέλο λήψης συλλογικών αποφάσεων περιπλέχθηκε ακόμη περισσότερο, σε όφελος φυσικά του πιο δυνατού εταίρου. Ένα νέο δοκιμαστικό μοντέλο του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ήδη σε λειτουργία.
(Δείτε ένα χαρακτηριστικό άρθρο του Ιουλίου 2009 για τις τότε διχογνωμίες από την εφημερίδα Εποχή)