Ο σεξισμός δεν έρχεται από το μέλλον…

O Μαρξ έλεγε ότι ο βαθμός ανάπτυξης μιας κοινωνίας φαίνεται από τη θέση της γυναίκας σε αυτή.

Πρόσφατα η ομάδα γυναικών της ΑΡΑΝ με ανακοίνωση της καταγγέλλει τον ξυλοδαρμό μιας κοπέλας μέλους της ΕΑΑΚ από τον σύντροφό της, επίσης μέλος της ΕΑΑΚ: «Θεωρούμε αυτονόητο να καταδικαστεί αυτή η επίθεση σε κάθε τόνο και δίχως «ναι μεν, αλλά», δίχως αμφιβολίες για το αν ο ξυλοδαρμός και οι επακόλουθοι μώλωπες αποτελούν προϊόντα σεξιστικής βίας, δίχως αναζητήσεις δηλαδή που κατατείνουν να αναπαράγουν με τον πιο αποκρουστικό τρόπο το αντανακλαστικό που υπαγορεύει να αναρωτιόμαστε αν τα θύματα της σεξιστικής βίας είτε δεν κατάλαβαν ακριβώς τι έπαθαν, είτε υπερβάλλουν σχετικά, είτε ακόμα περισσότερο προκάλεσαν το πάθημά τους γιατί μίλησαν άσχημα, έβγαλαν γλώσσα ή έφεραν τον άλλον «ώς εδώ»».

Δεν είναι η πρώτη φορά που ανακοίνωση μιας οργάνωσης που συμμετέχει στην ΕΑΑΚ κατηγορεί άλλες οργανώσεις της ίδιας φοιτητικής κίνησης για σεξισμό.  Ωστόσο οφείλουμε να πούμε μπράβο στην κοπέλα και στη γυναικεία ομάδα της ΑΡΑΝ που βγήκαν μπροστά και δεν έκρυψαν το θέμα κάτω από το χαλί.

Δεν συμφωνούμε καθόλου με την εκτίμηση της ΑΡΙΣ ότι η καταγγελία αποτελεί μέρους κάποιου «σχεδίου της ΛΑΕ» του Παναγιώτη Λαφαζάνη στην οποία εξακολουθεί να συμμετέχει η ΑΡΑΝ.  Το ότι στο παρελθόν από όλο το φάσμα της  αριστεράς υπήρχε πέπλο σιωπής, υποβάθμιση, κουκούλωμα ή ανοχή εκφυλιστικών σεξιστικών φαινομέων δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την μη αντιμετώπιση και υπέρβαση της παθογένειας.

Σε αυτό το πλαίσιο αποτελεί ένα μικρό βήμα προόδου η ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην οποία τονίζεται ότι «οι πρακτικές έμφυλης βίας δεν πρέπει να αποσιωπούνται, να συμψηφίζονται και να καλύπτονται, κατά κανέναν τρόπο, σε όλη την Αριστερά, πολύ περισσότερο στην αντικαπιταλιστική, επαναστατική και κομμουνιστική, αλλά και σε όλα τα κόμματα και μέτωπα, γενικότερα, στο εργατικό, λαϊκό και νεολαιίστικο κίνημα». Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ απευθύνει κάλεσμα να ανοίξει και να διευρυνθεί η δημιουργική και συντροφική συζήτηση για το σεξισμό και τη γυναικεία απελευθέρωση.

H νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση  πήρε και αυτή θέση στο ζήτημα σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως κρίσιμο σημείο στην υπόθεση είναι ότι η αντικαπιταλιστική αριστερά, οι δυνάμεις που έχουν κομμουνιστική αναφορά, δεν έχουμε μόνο να παλέψουμε μ’ έναν εξωτερικό εχθρό: «Χρειάζεται αντίθετα επίπονη προσπάθεια για να αντιπαρατεθούμε με σεξιστικές αντιλήψεις που σε πολλές περιπτώσεις διαπερνούν στον έναν ή στον άλλον βαθμό και  οργανώσεις της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς».

Ο σεξισμός όντως δεν έπρεπε να έχει θέση σε μια Αριστερά που μιλάει στο όνομα της κοινωνικής απελευθέρωσης. Όμως ο σεξισμός δυστυχώς είναι ακόμα πολύ υπαρκτός…  Όπως και η ομοφοβία. Δεν είναι πολύ μακριά η εποχή που σχήματα της ΕΑΑΚ θεωρούσαν οκ να τραγουδούν συνθήματα για τον «εθνάρχη που είναι αδερφή» . Εξίσου υπαρκτή όμως είναι και η σεξουαλική καταπίεση όπως και πολλές μορφές μικροαστικής και κοινωνικά καθυστερημένης έως πρωτόγονης συμπεριφοράς.

Μέχρι και σήμερα βλέπουμε καθημερινά και στο χώρο της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς αμιγώς αντρικά πάνελ συζητήσεων ή μία (1) γυναίκα σε ρόλο συντονίστριας έχοντας στο πλάι πέντε άντρες.

Το δικό μας κοντινό Χόλιγουντ;

Στο Χόλιγουντ, μετά τις αποκαλύψεις για τον μεγιστάνα παραγωγό «με το μακρύ χέρι», οι καταγγελίες έχουν πάρει μορφή χιονοστιβάδας!  Γυναίκες έστω και αργά βρίσκουν το θάρρος να καταγγείλουν περιστατικά που συνέβησαν πριν 20 ή και 30 χρόνια. Κανείς δεν έχει ασυλία. Ούτε ζωντανός ούτε πεθαμένος. Μια εμβληματική προσωπικότητα, επιζών του Ολοκαυτώματος, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, κατηγορήθηκε ότι πριν 20 χρόνια έπιασε τον πισινό μιας νεαρής κοπέλας χωρίς τη συγκατάθεση της. Η Ισλανδή τραγουδίστρια Μπιορκ κατήγγειλε τον σκηνοθέτη Λαρς Φον Τρίερ ότι την παρενοχλούσε σεξουαλικά στη διάρκεια της συνεργασίας τους.

Θα έχουμε κάτι ανάλογο και εδώ; Η ανακοίνωση της ΑΡΙΣ αφήνει υπονοούμενα για περιστατικά προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας και ιδιωτικότητας σε κάμπινγκ αντικαπιταλιστικής νεολαίας τα οποία κουκουλώθηκαν ή για χυδαίο σεξιστικό λόγο μεταξύ παρατάξεων των συσπειρώσεων.  Στα αυτιά των περισσότερων έχουν φτάσει οι πληροφορίες για σεξιστικές επιθέσεις οι οποίες λύθηκαν «αυστηρά εσωκομματικά», έτσι μυστικά και ήσυχα και όχι μόνο για να προστατευτεί η ταυτότητα του θύματος όπως είναι η συνήθης δικαιολογία.

Το πέπλο της σιωπής, οι γενικόλογες στρογγυλεμένες αναφορές σε «εκφυλιστικά φαινόμενα» που φυσικά «δεν έχουν καμία σχέση με τις αξίες της Αριστεράς» δεν αρκούν για την καταπολέμηση του σεξισμού.  Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που υπάρχει σήμερα για θέματα φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας και η ολόπλευρη καταδίκη (στα χαρτιά) σεξιστικών συμπεριφορών πρέπει να αξιοποιηθεί για μια τομή στη μάχη για την πραγματική ισότητα.  Όπως στο LGBTQ κίνημα δεν χρειάζεται να ανήκεις σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες για να συμμετέχεις στον αγώνα κατά των διακρίσεων. Στο αντιρατσιστικό κίνημα δεν είναι προϋπόθεση να είσαι μετανάστης ή πρόσφυγας. Έτσι και στο νέο γυναικείο κίνημα για την απελευθέρωση της γυναίκας από τα δεσμά του σεξισμού, της πατριαρχίας, στο πλαίσιο του συνολικού αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, δεν μπορεί παρά να επιθυμούμε την ισότιμη συμμετοχή των αντρών ή άλλων ατόμων ανεξάρτητα από το πως αυτό-προσδιορίζονται. Χρειάζεται να ξεφύγουμε από τις συντηρητικές και ξεπερασμένες πλευρές του δεύτερου κύματος φεμινισμού οι οποίες αντιστοιχούσαν σε ένα διαφορετικό κοινωνικό στάδιο και σε παλαιότερη θέση της γυναίκας.  Υπάρχουν τμήματα του φεμινιστικού κινήματος που θεωρούν ότι η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η γυναίκα σήμερα είναι μια χούφτα διεμφυλικοί που θέλουν να χρησιμοποιούν τις γυναικείες τουαλέτες! Επίσης πρέπει να καταπολεμηθούν τα εκφυλιστικά φαινόμενα του τρίτου κύματος φεμινισμού και η εμπορευματοποίησή του. Αυτό δεν σημαίνει ότι μαζί με τα απόνερα των δύο κεντρικών ρευμάτων πρέπει να πετάξουμε και τα θετικά.

Πριν λίγες μέρες με αφορμή τις σημερινές καταγγελίες έφτασε στα αυτιά μας μια παλιά ιστορία. Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’70, μια νεαρή φοιτήτρια, που μόλις είχε περάσει από την ΚΝΕ στο κόμμα, στάλθηκε λόγω καταγωγής από το κόμμα σε ένα γραφικό νησί για να συναντήσει έναν ηλικιωμένο αλλά κοτσονάτο σύντροφο που θα βοηθούσε στο στήσιμο κομματικής οργάνωσης στην περιοχή. Η συνεργασία πήγε ωραία και καλά, μόνο που στο τέλος ο σύντροφος επιχείρησε να βάλει χέρι στη συντρόφισσα που έπεσε από τα σύννεφα και το έβαλε στα πόδια.  Ανέφερε το γεγονός στο τοπικό Γραφείο Περιοχής που συνεδρίασε και επέβαλε μια αυστηρή καταστατική ποινή στον σύντροφο, ο οποίος δεν ήταν τυχαίος: μαχητής στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο, με πολλά χρόνια φυλακής και εξορίας, παλικάρι. Όμως στερημένος. Όμως ένοχος σεξουαλικής επίθεσης.

Άλλες εποχές τότε και τώρα.

Το ζήτημα δεν πήρε έκταση. Ούτε εφημερίδα τοίχου στην πλατεία του χωριού ούτε εσωτερική ενημερωτική εγκύκλιος στις οργανώσεις. Η κοπέλα αρνήθηκε να ξαναπατήσει το πόδι της σε αυτό το χωριό, όμως παρέμεινε για πολλά χρόνια πιστό μέλος του κόμματος. Δεν μάθαμε το τι απέγινε ο παλιός αντάρτης.

Μπορεί αυτά τα περιστατικά να είναι διαχρονικά και για πρώτη φορά να συζητιούνται σε τέτοια έκταση. Ακόμα και το να τα συζητάμε με λάθος τρόπο (αν και κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί για το ποιος είναι «ο σωστός τρόπος») είναι προτιμότερο από το  να μην τα συζητάμε καθόλου και να θεωρούμε ότι εντάσσονται στο πανάρχαιο στερεότυπο «όσο υπάρχουν άνθρωποι…».