Γιώργος Ρούσης: Περί επανάστασης και Ζίζεκ
Εδώ και λίγα χρόνια ο πολυπροβαλλόμενος και πολυπράγμων κύριος Ζίζεκ υποστήριζε με πάθος την αναγκαιότητα της επανάστασης. Μάλιστα χλευάζοντας εκείνους που κάνουν λόγο για τη δυνατότητα μη βίαιης επανάστασης, έγραφε ότι αυτοί λειτουργούν σαν να θέλουν «να έχουμε επανάσταση δίχως επανάσταση ».i
Του Γιώργου Ρούση
Από τότε φαίνεται ότι έτρεξε αρκετό νερό στα εγκεφαλικά αυλάκια του εν λόγω καθιερωμένου, από το κατεστημένο, ως σύγχρονου εκπροσώπου της επαναστατικής σκέψης, φιλοσόφου. Έτσι σε πρόσφατη συνέντευξη του στον Δημήτρη Αναστασόπουλο στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» μεταξύ άλλων επαναστατικών είπε: « Αυτό που χρειαζόμαστε είναι αληθινές και ρεαλιστικές συμμαχίες, όχι κομμουνιστικές επαναστάσεις, αλλά αστικά κοινοβούλια που θα φέρουν αποτελέσματα. Να ξεφύγει η Αριστερά από το σεχταρισμό της και να πλησιάσει την αποκαλούμενη πατριωτική αστική τάξη.»ii
Και βεβαίως, όπως ως συνήθως ο κάθε διανοούμενος που δεν σέβεται τον εαυτόν του, και κυρίως τη μνήμη των άλλων –και έχουμε πάμπολα τέτοια παραδείγματα και στον τόπο μας- ο Ζίζεκ κάνει το άλμα από την βίαιη επανάσταση στην ρεφορμιστική κοινοβουλευτική αλλαγή, η οποία μπορεί να επιτευχθεί σε συνεργασία με τμήμα της αστικής τάξης, δίχως να νοιώθει την ανάγκη να τεκμηριώσει αυτήν του την μετάλλαξη.
Το ενδιαφέρον είναι, ότι ακριβώς στη βάση αυτής του της μεταλλαγμένης αντίληψης ο Ζίζεκ στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ και θαυμάζει τον Τσίπρα, ακριβώς διότι κατανοεί ότι εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο στην Ελλάδα του σήμερα αυτήν του τη θέση.
Από την άλλη ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ φουσκώνει σαν παγώνι για την αναγνώριση του εκ μέρους του Ζίζεκ, και την προβάλλει λες και πρόκειται για την αναγνώριση του από κάποιον αντίστοιχης εμβέλειας με τον Μαρξ. Και αυτό συμβαίνει όχι τόσο λόγω της κοινής μεταρρυθμιστικής τους στάσης, αλλά λόγω του ότι η κυβερνητολαγνεία που διακατέχει τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ τον οδηγεί να αποδίδει υπερβάλλουσα σημασία στην αναγνώριση του από τον κόσμο του θεάματος και της δημοσιότητας τον οποίο επαξίως εκπροσωπεί ο Ζίζεκ.
Πρόκειται για κάτι ανάλογο με την προπαγάνδα τύπου Coca-Cola, που όπως με έξοχο τρόπο αναδεικνύει η ταινία No του Pablo Larrain, ακολούθησαν οι αντίπαλοι του δικτάτορα Πινοσέτ το 1973, στο δημοψήφισμα που θα έκρινε τη παραμονή του στην εξουσία για άλλα οχτώ χρόνια, έτσι ώστε να πειστεί ο κόσμος με τα μέσα που είχε εθιστεί να πείθετε.
Όμως, κάτι τέτοιο μπορεί να είναι αποτελεσματικό μόνον στο βαθμό που ο στόχος ο οποίος επιδιώκεται, εντοπίζεται εντός του συστήματος, και δεν απαιτεί την επαναστατική ανατροπή του.
Και από αυτήν λοιπόν την σκοπιά ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και το επιτελείο του αποδεικνύουν ότι έχουν αποφασίσει να κινηθούν εντός των τειχών.
Φαινομενικά και μόνον, σε διαφορετικό μήκος κύματος, κινούνται όλοι εκείνοι οι οποίοι όπως έλεγε και ο ποιητής «καλλιεργούν το μύθο της επικείμενης Επανάστασης» και μάλιστα της βίαιης, δίχως να κάνουν τίποτα για να την προετοιμάζουν.
Και πιο συγκεκριμένα :
-δίχως εκτός από γενικότητες να δείχνουν το συγκεκριμένο δρόμο, τη διαδικασία, μέσω της οποίας θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε αυτήν, και μάλιστα στη ουσία αρνούμενοι ότι υπάρχει μια τέτοια διαδικασία,
-μη καλύπτοντας το κενό ανάμεσα στο σήμερα και στην επανάσταση,
-μη αναπτύσσοντας ίχνος δραστηριότητας, όπως και εκεί που θα απαιτούσε να συμβαίνει για την προετοιμασία μιας βίαιης σύγκρουσης,
-μη αναγνωρίζοντας την διαφορετικότητα των συνθηκών της Ρωσίας του 17 με την Ευρώπη του σήμερα,
-μη αναγνωρίζοντας ότι όσο βαθειά και να είναι η κρίση του συστήματος, η αυθόρμητη λαϊκή συνείδηση δεν οδηγεί μηχανικά, γραμμικά, και άμεσα στην επανάσταση, η οποία ως εκ τούτου κάθε άλλο παρά «επικείμενη» όπως θέλουν να την ονειρεύονται είναι.
i Slavoj Žižek, Καλωσορίσατε στην έρημο του πραγματικού, μετάφραση Βιβύ Ιακώβου, Εκδόσεις Scripta 2003, σελίδα 44
ii Ελευθεροτυπία, 26 Μαΐου 2013, σελ.19