Βιβλίο του Π. Παπακωνσταντίνου για την Αριστερά στα χρόνια της «εξουσίας»
Το βιβλίο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου Αριστερά, κυβέρνηση και κράτος. Κλασικές αναλύσεις, σύγχρονες εμπειρίες, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη, έχει κυρίως θεωρητικό χαρακτήρα και σ’ αυτό διαφέρει από προηγούμενα έργα του, όπως π.χ. την «Επιστροφή στο Μέλλον» ή τη «Μεγάλη Πρόκληση».
Εδώ η θεωρία ξετυλίγεται με αφορμή τους μεγάλους ιστορικούς σταθμούς των τελευταίων 170 χρόνων, παίρνοντας τη μορφή ενός ταξιδιού (που φυσικά δεν έχει ψυχαγωγικό χαρακτήρα). Με αφετηρία την «Άνοιξη των Λαών» του 1848, περνά στην Παρισινή Κομμούνα του 1871, στο παλιρροϊκό κύμα των εργατικών επαναστάσεων του 1917-1923 στην Ευρώπη, στον αγώνα κατά του φασισμού, στο Λαϊκό Μέτωπο, στην προδομένη επανάσταση στην Ισπανία, στον γαλλικό και τον ιταλικό Μάη του ΄68, στο πείραμα της Λαϊκής Ενότητας στη Χιλή και την πρόσφατη ανάδυση μιας νέας Αριστερά στη Λατινική Αμερική.
Το βιβλίο είναι διαρθρωμένο με τον ακόλουθο τρόπο. Σε καθένα από τα 8 κεφάλαια προηγείται ένα σχετικά εκτεταμένο εισαγωγικό κείμενο του συγγραφέα που θέτει τις ιστορικές και τις πολιτικές παραμέτρους του θέματος που αναπτύσσεται (π.χ. «Εθνικό κράτος, “παγκοσμιοποίηση” και Ευρωπαϊκή Ένωση). Κάθε φορά ακολουθεί ένα «ανθολόγιο» με αποσπάσματα από κλασικά αλλά και νεότερα κείμενα.
Ωστόσο, σε καμία περίπτωση αυτή η ανθολόγηση δεν θυμίζει τα δεκάδες βιβλία που εκδίδονταν κατά τη σοβιετική περίοδο με τίτλους του τύπου «Τι λέει ο Λένιν για το γυναικείο ζήτημα» ή «Τι λέει ο Μαρξ για τον πολιτισμό (ή την οικογένεια ή ό,τι άλλο θέλετε)». Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου δεν επιχειρεί να μας δώσει μασημένη τροφή ούτε μια δεξαμενή με τσιτάτα για πάσα χρήση. Όπως ο ίδιος σημειώνει στον πρόλογό του, στόχος αυτού του βιβλίου είναι «να προσφέρει κίνητρα στους αναγνώστες, και κυρίως στη νέα γενιά των σκεπτόμενων και μαχόμενων αριστερών, να προσεγγίσουν οι ίδιοι κάποια από τα έργα που μνημονεύονται, στη δική τους αναζήτηση της επαναστατικής αλήθειας. Γιατί, όπως έγραψε ο Μπρεχτ στο Εγκώμιο για τη Μάθηση: “Ό,τι δεν ξέρεις μόνος σου, καθόλου δεν το ξέρεις!”».
Επίσης στον πρόλογο διευκρινίζεται η σχέση του βιβλίου με το σήμερα και επισημαίνεται το στρατηγικό αδιέξοδο της κυρίαρχης γραμμής του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή, η «αδυναμία να εκπληρωθεί η υπόσχεση “τέλος στη λιτότητα και τα Μνημόνια” με τη δέσμευση “μέσα στην υπαρκτή ευρωζώνη”».
Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε ενώ το «ελληνικό δράμα» (και το δράμα της Αριστεράς θα προσθέταμε) βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται η κορύφωσή του. Στόχος του Πέτρου Παπακωνσταντίνου, ωστόσο, δεν είναι η παρουσίαση συνεκτικών θέσεων για τα τρέχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελληνική Αριστερά, δεν είναι οι «οριστικές απαντήσεις» μια που κάτι τέτοιο ξεπερνά κατά πολύ κάθε ατομική προσπάθεια και προϋποθέτει μια πολύπλευρη, συλλογική διαδικασία. Όμως σε μια τέτοια διαδικασία η γνώση, έστω η επαφή με την επαναστατική θεωρία είναι πολύτιμη.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το βιβλίο του Π. Παπακωνσταντίνου παρουσιάστηκε την Τρίτη 23 Ιουνίου 2015, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20,). Η αίθουσα ήταν κατάμεστη και η συζήτηση κράτησε αρκετές ώρες.
Για το βιβλίο μίλησαν οι:
– Παναγιώτης Λαφαζάνης, Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος – Ενέργειας..
– Ευτύχης Μπιτσάκης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
– Διονύσης Τσακνής, Πρόεδρος του Δ.Σ. ΕΡΤ και
– Θανάσης Σκαμνάκης, Δημοσιογράφος.
Συντονιστής ήταν ο δημοσιογράφος Τάσος Παππάς.