«Εδώ ξεσηκώθηκαν τα παιδαρέλια, εσείς με τα κανόνια τι κάνετε;»
Με αφορμή το θάνατο του Νίκου Παππά, του θρυλικού κυβερνήτη του Αντιτορπιλικού «Βέλος»
Ίσως πολλοί να μην ξέρουν το όνομα Νίκος Παππάς, που πέθανε προχθές, όπως και πολλών άλλων αξιωματικών που συμμετείχαν σ’ αυτό το κίνημα, όμως αξίζει να ξέρουμε τι ήταν το αντιτορπιλικό Βέλος, τι σήμαινε αυτή η παράτολμη και ηρωική πράξη ανυπακοής, μια από τις ελάχιστες φωτεινές σελίδες στο μαύρο βιβλίο της απριλιανής χούντας.
Να υπενθυμίσουμε ότι το Μάιο του 1973, το αντιτορπιλικό Βέλος εγκατέλειψε τη νατοϊκή άσκηση στο τυρρηνικό Πέλαγος στην οποία συμμετείχε και αγκυροβόλησε ανοιχτά του λιμανιού Φιουμιτσίνο, κοντά στη Ρώμη. Εκεί ο Παππάς, μαζί με 31 αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, κατήγγειλε τη δικτατορία των συνταγματαρχών και ζήτησε πολικό άσυλο από την Ιταλία.
Ο Ν. Παπάς είχε πληροφορηθεί ότι το Κίνημα του Ναυτικού, που αποσκοπούσε στην ανατροπή της δικτατορίας, είχε προδοθεί από τα μέσα. Η επιστροφή του ίδιου και των συντρόφων του στην Ελλάδα αυτόματα θα σήμαινε τη σύλληψή τους και τη σιωπή… αφού η χούντα θα φρόντιζε κανείς να μη μάθει τι είχε συμβεί. Με τη «στάση» του Βέλους και τη δημοσιότητα που δόθηκε, όλος ο κόσμος έμαθε τι σήμαινε δικτατορία.
Ωστόσο, αυτό δεν ήταν μια απλή επικοινωνιακή κίνηση. Οι 32 άνδρες που ζήτησαν άσυλο, ρίσκαραν την καριέρα τους, έθεσαν σε κίνδυνο τις οικογένειές τους στην Ελλάδα, ενώ οι σύντροφοί τους που είχαν ήδη συλληφθεί βασανίστηκαν σκληρά στα μπουντρούμια της δικτατορίας.
Για τον Νίκο Παππά μίλησε σήμερα το πρωί στην «Κοινωνία ώρα Μega», ο αντιναύαρχος ε.α. Κωστής Γκορτζής, ένας από τους «31» του Βέλους, ο οποίος ήταν τότε νεαρός σημαιοφόρος. Με ξεχωριστή συγκίνηση αναφέρθηκε στον καπετάνιο του, ενώ συνέδεσε το Κίνημα του Ναυτικού με το γενικότερο αντιδικτατορικό κίνημα που τότε είχε αρχίσει να φουντώνει. Υπενθύμισε τη μεγάλη επίδραση που είχε ασκήσει στο φρόνημα του λαού η κατάληψη της Νομικής, το Φεβρουάριο του 1973, και ανέφερε τη φράση της συζύγου του Ν. Παππά η οποία τότε του είχε πει χαρακτηριστικά: «Εδώ ξεσηκώθηκαν τα παιδαρέλια, εσείς με τα κανόνια τι κάνετε;»
Για το θάνατο του Ν. Παππά εξέδωσαν ανακοινώσεις τα κόμματα της συγκυβέρνησης και της αντιπολίτευσης (όχι φυσικά η Χ.Α.) που εξαίρουν τη γενναιότητα και το ήθος του ανδρός. Ωστόσο, ένα σπουδαίο κείμενο-ντοκουμέντο του Κ. Γκορτζή για την ιστορία του Βέλος, δείχνει ότι ο αστικός πολιτικός κόσμος χαιρέτισε στα λόγια αυτό το αντιστασιακό σκίρτημα, αλλά στην πράξη έμεινε παγερά αμέτοχος.
Αξίζει να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του κ. Γκορτζή και να διαβάσετε το χρονικό του Βέλος από πρώτο χέρι (στην ενότητα «Διαπιστευτήρια κείμενα – ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΙΚΟ ΒΕΛΟΣ).
Κι επειδή συνηθίζουμε να λέμε καλά λόγια για τους άλλους μόνο όταν αποχαιρετούν τον μάταιο τούτο κόσμο, ας δούμε με πόση αγάπη και εκτίμηση μιλούσε ο σημαιοφόρος για τον καπετάνιο του όταν ο δεύτερος βρισκόταν ακόμα εν ζωή:
«Η πρώτη επαφή, των νεώτερων στελεχών, με τον κυβερνήτη, είχε ως κύριο συναίσθημα το …δέος.
Εύσωμος, πληθωρικός, «τσιμενταρισμένος», με διαπεραστικό βλέμμα από τα συνεχώς μισόκλειστα μάτια του, καθόλου «ραφιναρισμένος» στη συμπεριφορά του και στο λεξιλόγιό του.
Σκυθρωπός στη μπουνάτσα και χαμογελαστός στη φουρτούνα.
Νευρικός στο λιμάνι, ήρεμος στο πέλαγος.
Γνωρίζει κάθε σπιθαμή του Αιγαίου και κάθε άστρο τ’ ουρανού.
‘Παίζει’ με το πλοίο, του μιλάει, μετράει τα κύματα και απολαμβάνει να το μανουβράρει στα πιο απίθανα μέρη, και, το σπουδαιότερο, δασκαλεύει στη ναυτοσύνη με πάθος τους νεότερους.
Αν διαπιστώσει ότι ακολουθείς, γίνεται ο πατέρας, ο αδερφός, ο φίλος.
Αν …δεν, ανελέητα αδιάφορος.
Τα στρατιωτικά, οι κανονισμοί και οι διατάξεις είναι γι αυτόν άχρηστες λεπτομέρειες.
Τον νοιάζει η ουσία των πραγμάτων και όχι ο τύπος.
Επιβάλλεται με την επαγγελματικότητά του, την καθαρότητα της σκέψης του».
Στο ίδιο κείμενο θα βρούμε πολλές πικρές αλήθειες για τη στάση του αστικού πολιτικού κόσμου στην περίοδο της δικτατορίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να συμφωνήσουμε με όλες τις πολιτικές εκτιμήσεις του γράφοντος. Η διαφωνία μπορεί (και θα έπρεπε) να συνυπάρχει με τον πιο βαθύ σεβασμό.
Και για να μην κατηγορηθούμε για προσωπολατρία, ας διευκρινίσουμε ότι ανθρώπους σαν τον Παππά, αλλά και άλλους αφανείς, γεννά και μπορεί να γεννήσει το κίνημα, όχι μόνο στο Πολεμικό Ναυτικό, αλλά όπου υπάρχουν σπίθες και φλόγες αντίστασης. Το κύρος του Παπά δεν του το πρόσφεραν τα γαλόνια του, αλλά απέρρεε από την προσωπικότητά του, την περηφάνια, τη δράση του.