Μια συνάντηση και μια φωτογραφία – για τη Μαρία Καραγιώργη
Του φωτογράφου αναλυτή Μανόλη Κασιμάτη
Συνάντησα την αγωνίστρια του αριστερού κινήματος και της εθνικής αντίστασης Μαρία Καραγιώργη – Γυφτοδήμου τον Σεπτέμβρη του 2011. Είχα δει το ντοκιμαντέρ Μαρία Καραγιώργη – Κατάθεση Ντοκιμαντέρ (2008 Σενάριο-Σκηνοθεσία: Νίκος Θεοδοσίου) όπου κατέθετε αποσπάσματα από την πολύπλευρη δραστηριότητά της κατά την διάρκεια των περίπου 40 πέτρινων χρόνων και εκτός του ότι είχα εντυπωσιαστεί από τις απλές καθάριες και εύστοχες απόψεις της πάνω στο κομμουνιστικό και αριστερό κίνημα πρόσεξα κάτι φωτογραφίες που την απεικόνιζαν πάνω στα βουνά της Θεσσαλίας κατά την διάρκεια της αντίστασης 1941-1944.
Λόγω της μελέτης που κάνω για τους φωτογράφους της αντίστασης μου δημιουργήθηκε η ανάγκη να διασταυρώσω κάποια στοιχεία. Έτσι βρέθηκα στο σπίτι της στην Κυψέλη. Ήξερα ότι είχε υποστεί μια ιατρική επέμβαση και δυσκολευόταν στην ομιλία πράγμα που με είχε κάνει λίγο διστακτικό και ανήσυχο όταν κτύπησα την πόρτα της. Με υποδέχτηκε ο γιος της Αλέξης που η βοήθειά του στην αρχή της κουβέντας μας ήταν καταλυτική. Είχα μπροστά μου μια γυναίκα αγωνίστρια που είχα διαβάσει πολλά και για εκείνη και για τον άντρα της Κώστα Καραγιώργη, ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ, πολιτικό υπεύθυνο της 1η μεραρχίας του ΕΛΑΣ στην Θεσσαλία, διευθυντή του Ριζοσπάστη, αντιστράτηγο του ΔΣΕ και εξαφανισμένο στα τραγικά γεγονότα μετά την ήττα, το 1954 η 1955 κάπου στην Ρουμανία. Η προσπάθειά της για την αποκατάσταση του ονόματός του μέχρι τώρα ήταν ανεπανάληπτη (διένειμε δωρεάν ηλεκτρονικά μια αντίστοιχη μελέτη).
Με ένα δυναμισμό που με ξάφνιασε ξεκίνησε να μου λέει για τη δράση της ως στέλεχος της ΟΚΝΕ, για το πολύ σκληρό ξύλο που έφαγε μετά την σύλληψή της από την ασφάλεια του Μανιαδάκη, μένοντας ενάμιση μήνα στην απομόνωση μελανιασμένη ολόκληρη με κίνδυνο σηψαιμίας κρατώντας παληκαρίσια, για να πάρει κατόπιν τον δρόμο της πρώτης της εξορίας στην Κίμωλο.
Για τις διαδρομές της στα βουνά και τους κάμπους σαν υπεύθυνη ΕΠΟΝ Θεσσαλίας κατά την διάρκεια του έπους της αντίστασης, για την κοσμογονία που γινόταν, για τη νεολαία, τις γυναίκες, για τις συνδιασκέψεις. Πρόσεξα τότε μια φωτογραφία που ήταν ακριβώς πάνω από το κεφάλι της. Ήταν από την 1η συνδιάσκεψη. Μου είπε ότι αυτήν την φωτογραφία της την δώρισε ο Μελετζής περίπου το 1963-64 με ιδιόχειρη υπογραφή και ημερομηνία 1944. Όμως η 1η συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Θεσσαλίας είχε γίνει τον Ιούλη του 1943 διόρθωση βέβαια που είδα ότι είχε γράψει η ίδια από κάτω κοιτώντας προσεκτικότερα τη φωτογραφία. Ο Μελετζής όμως είχε ανέβει στην περιοχή τέλη Φλεβάρη, αρχές Μάρτη του 1944 οπότε δεν την είχε βγάλει αυτός. Η συμβολή της στην εξακρίβωση των στοιχείων της φωτογραφίας ήταν καταλυτική. Ασυναίσθητα ένοιωθα ότι μπορούσα να διαβάζω τα μάτια της.
Συνέχισε με μικρές συγκλονιστικές περιγραφές από τις εξορίες του εμφυλίου και με μια ακόμη συγκλονιστικότερη όσο αφορά στις επαφές ανάμεσα στις συνεξόριστες. Η σύντομη επίσκεψή μου έφτανε στο τέλος και η κίνησή της να μου χαρίσει κάποια από τα βιβλία της ήταν ένα δώρο ανέλπιστο. Μα πιο πολύ θα μου μείνει το ελαφρύ άγγιγμα του χεριού της όταν χαιρετώντας με, μου είπε: Τι να σου ευχηθώ. Κάτι πήγα να ψιθυρίσω… Κουράγιο και ψυχραιμία.
Μαρία Καραγιώργη σε ευχαριστώ εκ καρδίας.
ΥΓ. Διάμεσου των βιβλίων σου αντιλήφθηκα, τις ιδιαίτερες δυσκολίες των γυναικών στις φυλακές και εξορίες, τις αφάνταστες δυσκολίες των εγκύων και των μητέρων κατά τη διάρκεια της πολιτικής δράσης, του αντιστασιακού αγώνα αλλά και μετά, τη σημασία μιας αληθινής αγάπης και αφοσίωσης, την πληγή που μπορεί να έχει σε έναν άνθρωπο η απώλεια ενός γράμματος, το ότι η ευτυχία κρατάει πάντα λίγο. Φτανει όμως για να γεμίσει μια ζωή και άλλα πολλά…
Το πρωτότυπο κείμενο εδώ.