Ο Χόκινγκ και η αναζήτηση της θεωρίας των πάντων

Πολλά και αξιόλογα ήδη γράφτηκαν και θα γραφτούν για τον Στίβεν Χόκινγκ που πέθανε στα 76 του χρόνια (8 Ιανουαρίου 1942 – 14 Μαρτίου 2018)

Το επιστημονικό του ανάστημα το έχουν ήδη κρίνει οι συνάδελφοί του αστροφυσικοί, ενώ γνωστό είναι το ενδιαφέρον του για τα κοινά και όχι μόνο για τα στενά ζητήματα της επιστήμης του.

Αξίζει να επισημανθεί η συμβολή του Χόκινγκ στην εκλαϊκευση της επιστήμης, όπως εμβληματικά αντανακλάται στον εκδοτικό θρίαμβο του «Χρονικού του χρόνου». Βέβαια, στην Αγγλία η εκλαϊκευση της επιστήμης έχει μακρά παράδοση και, επιπλέον, ενθαρρύνεται από τα ίδια τα πανεπιστήμια. Ο ίδιος ο Χόκινγκ ήθελε το βιβλίο αυτό να διαβαστεί «όχι μόνο από το γιατρό, το δικηγόρο και το φοιτητή των θετικών επιστημών, αλλά και από τον κρεοπώλη και τον υδραυλικό» (βλ. Michael White και John Gribbin, «Ο κόσμος μιας ιδιοφυϊας, Stephen Hawking», εκδ. Κάτοπτρο). Ο ίδιος ο Χόκινγκ είχε πει:

«Χαίρομαι που ένα επιστημονικό βιβλίο συναγωνίζεται τα απομνημονεύματα των αστέρων της ποπ. Ίσως υπάρχει ακόμα ελπίδα για το ανθρώπινο γένος. Είμαι πολύ ευχαριστημένος που το βιβλίο έφτασε στο ευρύ κοινό και όχι μόνο στους ακαδημαϊκούς. Είναι σημαντικό να έχουμε όλοι μας κάποια ιδέα για το τι είναι η επιστήμη, γιατί παίζει τόσο σπουδαίο ρόλο στη σύγχρονη κοινωνία».

Οι πιο πάνω συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η τεράστια απήχηση αυτού του βιβλίου έχει σχέση και με την εποχή στην οποία εμφανίστηκε, μια εποχή σχετικής ευημερίας. Λένε χαρακτηριστικά:

«Τα μέσα της δεκαετίας του ’80 ήταν πράγματι εποχή καλπάζουσας αισιοδοξίας. Καθώς οι μεγάλες χώρες άρχισαν να βγαίνουν από την ύφεση, οι αγορές άρχισαν να επεκτείνονται και όλοι οι τομείς των επιχειρήσεων ακολουθούσαν ανοδική πορεία. Ήταν η εποχή των γιάπις…»

Κι ένας επιχειρηματικός τομέας που ήταν σε άνοδο ήταν ο εκδοτικός. Οι εκδοτικοί οίκοι είχαν τη δυνατότητα να διαθέσουν μεγάλα ποσά για την προβολή και διακίνηση των βιβλίων τους (ακόμα και για μη πιασάρικα βιβλία), κάτι που σήμερα συμβαίνει μόνο με μπεστ σέλερ τύπου «Κώδικας ντα Βίντσι» ή «50 αποχρώσεις του γκρι».

Ακόμα και στην Ελλάδα, στην εποχή που το λαϊφστάιλ ήταν ισχυρό, η έκδοση του «Χρονικού του χρόνου» προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών εφήβων για τις θετικές επιστήμες. Πολλοί μαθητές στα τέλη του ’80 και τις αρχές του ’90 αποφάσισαν να σπουδάσουν φυσική, γοητευμένοι από αυτό το βιβλίο, έστω και παρασυρμένοι από το θόρυβο που είχε προκαλέσει. Δεν είναι κακό αυτό. Ο Χόκινγκ ήταν ίνδαλμα και ασφαλώς σ΄αυτό έπαιξε ρόλο και το αποκαλούμενο «μάρκετινγκ της αναπηρίας του»

.

Ο ίδιος ήταν ο πρώτος που παραδέχτηκε ότι αν το Χρονικό του χρόνου δεν είχε αυτό το εξώφυλλο (με τον ίδιο στο καροτσάκι) και τόσο πιασάρικο τίτλο δεν θα είχε πουλήσει τόσα πολλά αντίτυπα.

Όπως η νίκη της Ελλάδας στο ευρωμπάσκετ το ’80 έστρεψε πολλούς νέους στον αθλητισμό, όπως παλαιότερα τα μετάλλια της Κομανέτσι οδήγησαν πολλά κορίτσια στην ενόργανη γυμναστική, έτσι και ο Χόκινγκ άνοιξε πολλούς δρόμους σε πολλούς νέους. Αναρωτιέται κανείς σήμερα  ποια ινδάλματα και ποιες διαδικασίες εμπνέουν τους νέους στο δρόμο που θα ακολουθήσουν. Η απάντηση δεν είναι δύσκολη. Χιλιάδες νέοι σπουδάζουν σε ιδιωτικές σχολές μαγειρικής ελπίζοντας κάποια μέρα να εμφανιστούν σε κάποιο σόου τύπου «Master Chef», ενώ χιλιάδες είναι οι αιτήσεις νέων ανθρώπων για συμμετοχή σε κάποιο ριάλιτι τύπου «Survivor» ή κάποιο τάλεντ σόου.

Η επιστήμη της Φυσικής, όπως και άλλοι κλάδοι των θετικών επιστημών, θεωρούνται λιγότερο γοητευτικοί από ό,τι π.χ. οι ειδικότητες γύρω από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όχι μόνο γιατί το παράδειγμα του Χόκινγκ έχει πια ξεθωριάσει, αλλά επειδή οι σχετικές σπουδές οδηγούν συνήθως στην ανεργία ή την υποαπασχόληση.

Διαβάστε ακόμα: