Ανάπηρη «ελάφρυνση» του χρέους σου τάζουν

Κατώτερη των προσδοκιών που δεν διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους η συμφωνία των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για τη διευθέτηση του χρέους της Ελλάδας η οποία συνδέεται με πρόσθετα μέτρα και ακόμα αυστηρότερη επιτροπεία μετά τη λήξη του σημερινού προγράμματος.

Η συμφωνία προβλέπει επέκταση των ωριμάνσεων στα δάνεια του EFSF ( Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) κατά 10 χρόνια (ενώ στο πλάνο μπορούσε να υπάρχει επέκταση έως και 15 χρόνια) και παράταση της περιόδου χάριτος από το 2023 στο 2033 (αφορά το δεύτερο δάνειο που έχει λάβει η Ελλάδα).

Ακόμα η Ελλάδα θα λάβει τελική δόση 15 δις. ευρώ προκειμένου να δημιουργήσει «μαξιλάρι» ρευστότητας 24,1 δισ. ευρώ το οποίο καλύπτει τις ανάγκες αποπληρωμής χρεών για 18 περίπου μήνες. Από αυτό το ποσό τα 3,3 δισ. θα δοθούν για αποπληρωμή μέρος του χρέους προς το ΔΝΤ.  Οι χώρες της ευρωζώνης ελπίζουν ότι τα μέτρα θα συμβάλλουν στη μείωση των κερδοσκοπικών  πιέσεων που θα δεχτεί η Ελλάδα στην έκδοση δεκαετούς ομολόγου και στη βελτίωση των όρων με τους οποίους θα δανείζεται.  Το ΔΝΤ δεν θα ενεργοποιήσει το χρηματοδοτικό του σκέλος, αλλά θα μετέχει κανονικά στην μεταμνημονιακή εποπτεία ενώ εκφράζει επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα.  Το ΔΝΤ θα εξετάσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, τις επόμενες βδομάδες, με βάση τα μέτρα που περιγράφονται στην απόφαση του Eurogroup. Το ειδησεογραφικό δίκτυο Bloomberg σχολιάζει πως οι επενδυτές μπορεί να προβληματιστούν από το γεγονός ότι το ΔΝΤ δεν ενεργοποίησε το δικό του σκέλος του προγράμματος για την Ελλάδα.

Όπως κυνικά έγραψε η γερμανική εφημερίδα Die Welt η συμμετοχή του ΔΝΤ λογιστικά δεν ήταν συμφέρουσα καθώς το ΔΝΤ θεωρούσε μόνη βιώσιμη λύση την διαγραφή χρέους της Ελλάδας (περίπου εκατό δις επί συνόλου 330 δις) ενώ παράλληλα το ποσό που συνεισφέρει είναι συγκριτικά μικρό.

Όπως τονίζεται στο κοινό ανακοινωθέν το Eurogroup, η Ελλάδα δεσμεύτηκε για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 αλλά και εκτιμώμενα πλεονάσματα ύψους 2,2%, κατά μέσο όρο, από το 2023 έως το 2060!

Μακροπρόθεσμα περιέχεται μια ασαφής πρόβλεψη ενεργοποίησης (του γαλλικού) μηχανισμού σε περίπτωση πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού σεναρίου –αν βρεθεί η Ελλάδα ξανά σε άμεσο κίνδυνο μη αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων- που θα περιέχει μέτρα όπως περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους στο βαθμό του είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα του χρέους.  Τα μέτρα ελάφρυνσης ωστόσο έχουν ως προαπαιτούμενο την αυστηρή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων!

Σκληροί όροι από τη Γερμανία

«Οι ελπίδες για γρήγορη συμφωνία εξανεμίστηκαν, όταν ο υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς έθεσε σκληρούς όρους για να δεχθεί σημαντική επιμήκυνση της ωρίμανσης των δανείων» παρατηρεί η βρετανική εφερημερίδα Financial Times, προσθέτοντας ότι η σκληρή γερμανική στάση αντανακλά τις πιέσεις που δέχεται η κυβέρνηση της Άγκελα Μέρκελ στο εσωτερικό της χώρας. Σημειώνεται ακόμα ότι η συμφωνία αφήνει εκτός τα σχέδια για σύνδεση της αποπληρωμής των δανείων με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας.

Το κείμενο με τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις της Ελλάδας περιλαμβάνει έλεγχο ανά τρίμηνο και σύνδεση των επιδόσεων με την επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών (έως 1,2 δισ. ευρώ ανά έτος, 4,5 – 4,8 δισ. ευρώ συνολικά) αλλά και με την κατάργηση της προβλεπόμενης αύξησης επιτοκίου του δανείου του EFSF.

Οι διευκολύνσεις για το χρέος συνδέονται με τις δεσμεύσεις της Ελλάδας για την υλοποίηση δεσμεύσεων. Ένα ποσό σχεδόν πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2022 δεν πρόκειται να εκταμιευθεί, παρά μόνο αν η Αθήνα τηρήσει τους όρους του αποκαλούμενου προγράμματος εποπτείας».

Η Ελλάδα είναι «ειδική περίπτωση» 

¨Οπως είπε και ο επίτροπος Μοσκοβισί η περίπτωση της Ελλάδας δεν είναι σαν άλλες χώρες όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία που εξήλθαν από τα μνημόνια.  Η μεταμνημονιακή παρακολούθηση θα είναι ουσιαστικά η ίδια που ίσχυε και κατά την περίοδο των μνημονίων. Οι θεσμοί, περιλαμβανομένου και του ΔΝΤ, θα έρχονται στην Αθήνα κάθε τρίμηνο και θα αξιολογούν την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η κυβέρνηση, τόσο στα δημοσιονομικά όσο και στις μεταρρυθμίσεις. Στο τέλος κάθε αξιολόγησης θα συντάσσουν έκθεση που θα υποβάλλουν στο Eurogroup και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η έκθεση θα δημοσιοποιείται, γεγονός που σημαίνει ότι θα αξιολογούνται οι επιδόσεις της χώρας και από τις αγορές. Οι θεσμοί θα επιβάλλουν διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που διαπιστώνουν παρεκκλίσεις.

Πανηγυρίζει ο Τσακαλώτος

«Η ελληνική κυβέρνηση είναι ευχαριστημένη, θεωρούμε ότι το χρέος είναι βιώσιμο, ότι μπορούμε να βγούμε στις αγορές», είπε επίσης και έκανε λόγο για «εξαιρετικά σημαντικά» μέτρα για το χρέος.

Βιώσιμο χαρακτήρισε το χρέος ο Τσακαλώτος μετά τη επιμήκυνση κατά 10 χρόνια που συμφωνήθηκε στο #Eurogroup. Να θυμίσουμε πάντως ότι το ΔΝΤ ζητούσε 15 χρόνια, με τη Γερμανία να διαφωνεί, και πάλι δεν υποσχόταν πώς θα το χαρακτηρίσει βιώσιμο στην επικείμενη έκθεση.

— Leonidas Vatikiotis (@LeonidasV) 22 Ιουνίου 2018

«Αυτό που πήραμε είναι άμεσα 10 χρόνια να πάνε πίσω οι πληρωμές επιτοκίων και δέκα χρόνια επέκταση των ωριμάνσεων των ομολόγων μας. Αυτό που δεν περιμέναμε ήταν το έξτρα για το μαξιλάρι ασφαλείας», είπε ο υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος και απαντώντας σε σχετική ερώτηση διευκρίνισε: «Με το κεφαλαιακό μαξιλάρι θα καθορίσουμε τον τρόπο αποπληρωμής του χρέους τα επόμενα χρόνια. Μπορεί να αποπληρώσουμε πλήρως το ΔΝΤ. Αυτό είναι κάτι που θα εξετάσουμε».

Παράταση της χρεοκοπίας στο διηνεκές

Η συμφωνία δεν δίνει ουσιαστική και μόνιμη λύση στο βαθύ πρόβλημα χρέους της Ελλάδας και ούτε «ελαφρύνει» το βάρος από τους Έλληνες πολίτες η αφαίμαξη των οποίων θα συνεχιστεί με αυξημένες «εισφορές αλληλλεγγύης» και άλλα μέσα.  Δεν προσφέρει μια ανακούφιση στα υποχρεωμένα νοικοκυριά που κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους, ούτε δίνει λύση στους συνταξιούχους που θα δουν τις συντάξεις τους να μειώνονται έως και 20% στις αρχές του 2019.

Αυτό που μπόρεσαν οι εταίροι να διασφαλίσουν είναι η τεχνική παράταση της χρεοκοπίας με το δημόσιο χρέος να αυξάνεται και άλλο. Όταν  η Ελλάδα δεν θα μπορεί να είναι συνεπής στο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής  θα υπάρχει συζήτηση για ενεργοποίηση του μηχανισμού ώστε τεχνικά να μην υπάρξει χρεοκοπία.. Αυτό δεν είναι απομείωση αλλά παράταση της χρεοκοπίας στο διηνεκές με αντίτιμο ματωμένα πλεονάσματα ως το 2060.

Η ώρα της κάλπης; 

Αποτελεί η συμφωνία επιτυχία της κυβέρνησης; Σε επικοινωνιακό επίπεδο αναμφισβήτητα. Ενώ δεν πήρε όλα όσα έλπιζε της δίνει μια πίστωση χρόνου και κυρίως βοηθάει στο κυβερνητικό αφήγημα περί δήθεν «καθαρής εξόδου» από τα μνημόνια. Σε συνδυασμό με τη συμφωνία για το Μακεδονικό (παρά τις αντιδράσεις) τα μέτρα για το χρέος δημιουργούν μια ευνοϊκή συγκυρία για την κυβέρνηση τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους όπου θα ξεκινήσει η εφαρμογή των δυσβάσταχτων μέτρων-σοκ της 4ης αξιολόγησης.  Το σενάριο για εκλογές το φθινόπωρο μοιάζει πιο ισχυρό απο ποτέ.