Τα ναρκωτικά και το περιθώριο της ζωής
Η σημερινή κοινωνία είναι μια κοινωνία που δεν τους χωράει όλους. Δημιουργεί και αφαιρεί ζωή συγχρόνως. Δημιουργεί το περιθώριο της ζωής και την ντροπή να ζεις σε αυτό. Εκεί απαντά η κουλτούρα των ναρκωτικών.
του Παναγιώτη Φραντζή αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Kommon
Όταν αυξάνεται το περιθώριο της ζωής, όταν αυξάνεται η δυστυχία, οι άνθρωποι που ζουν σε αυτό το περιθώριο μέσα στη δυστυχία είναι αναπόφευκτο να αναζητήσουν παραμύθι και καταφύγιο. Αν δεν το βρουν σε κοινωνικές δομές, αν δεν το βρουν στους φίλους, στην οικογένεια, στο πρόσωπο της αγαπημένης, αν δεν βρουν το συλλογικό εαυτό τους σε μια πολιτική χειραφέτησης, είναι πολύ πιθανό να συναντήσουν ένα από τα χίλια πρόσωπα της εξάρτησης.
Οι κυβερνήσεις που διαχειρίζονται τη δυστυχία μας, διαχειρίζονται και το πρόβλημα των ναρκωτικών κυρίως με προγράμματα που έχουν σαν στόχο να μειώσουν τη βλάβη, αλλά συντηρούν την εξάρτηση. Ανοίγουν την πόρτα στη βιομηχανία των φαρμάκων που λειτουργούν σαν υποκατάστατα της βασικής ουσίας που προκαλεί την εξάρτηση. Και συνολικά η εξάρτηση εξαπλώνεται. Νόμιμες και παράνομες ουσίες κυκλοφορούν περισσότερο είτε με πολιτική απαγόρευσης και καταστολής είτε με πολιτική φιλελεύθερη. Κυκλοφορούν και βλάπτουν ανάλογα με το βαθμό εμπλοκής του κάθε ατόμου που είναι στη χρήση.
Όσο λιγότερες διεξόδους έχει κανείς στη ζωή του, τόσο πιο δύσκολο είναι να εγκαταλείψει οριστικά τα ναρκωτικά. Πιο πολύ απ’ όλους πλήττονται εκείνοι που ανακαλύπτουν στη χρήση την παρηγοριά και την ψευδαίσθηση ενός «κοινωνικού κόσμου» για όλα όσα στερούνται στη ζωή: δουλειά, αξιοπρέπεια, αγάπη, εκτίμηση. Τα καταπιεσμένα παιδιά των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων μπορεί να κάνουν χρήση πιο μαλακή, σαν περιστασιακοί χρήστες. Αντίθετα τα παιδιά των καταπιεσμένων που ζουν στο περιθώριο της ζωής κάνουν βαριά χρήση. Πέφτουν στα σκληρά ανεξάρτητα από το αν ξεκινούν τη χρήση με πιο μαλακές ουσίες.
Η Κατερίνα Μάτσα έχει πει σε μια συνέντευξη: «Για δύο πράγματα δεν μιλούν τα εξαρτημένα παιδιά. Για το πένθος και για την ντροπή».
Γιατί να ντρέπομαι που δεν τα καταφέρνω στη ζωή, γιατί να ντρέπομαι σαν να φταίω εγώ που δεν βρίσκω δουλειά, που δεν έχω τη δυνατότητα να κάνω οικογένεια; Αυτή η ντροπή επιβάλλεται στους ανθρώπους μέσα από την κυρίαρχη ιδεολογία που μεταθέτει στον άνεργο την ευθύνη να βρει δουλειά, που εκπαιδεύει τις γυναίκες και τους άνδρες στον ανταγωνισμό και το φθόνο και στο τέλος στην ντροπή όλους εκείνους που δεν τα καταφέρνουν, για τους πιο αδύναμους. Ο πολιτισμός της ατομικής ιδιοκτησίας και της επίδοσης δεν έχει χώρο για τον αδύναμο. Έχει μόνο το περιθώριο της ζωής. Και την ντροπή που μοιράζονται όσοι ζουν εκεί χωρίς ελπίδα.
«Ο μεγάλος εχθρός, το ξαναλέω, είναι η εξατομίκευση. Και αυτήν καλλιεργεί η κυρίαρχη ιδεολογία. (…) Θα ‘θελα να θυμίσω και τις περιπτώσεις των κομμουνιστών που υποβλήθηκαν σε φοβερά βασανιστήρια και όχι μόνο δεν ένιωθαν ντροπή απέναντι στους βασανιστές τους, αλλά αντίθετα ένιωθαν απίστευτη περιφρόνηση γι’ αυτούς. Όταν ο αξιακός σου κώδικας διαφέρει, δεν ταπεινώνεσαι και αυτό σού δίνει δύναμη» λέει στην ίδια συνέντευξη παρακάτω η Μάτσα.
Η αστική φιλανθρωπία και η μικροαστική πολιτική έκφραση της αλληλεγγύης προσφέρουν στον αδύναμο παρηγοριά, συσσίτιο, στέγη, αλλά δεν του προσφέρουν τη δύναμη να σηκωθεί. Δεν τον απαλλάσσουν από την ντροπή.
Η Αριστερά που θα αναμετρηθεί με τη σκοτεινιά του καιρού δεν επιτρέπεται να αναμασά τις θεωρίες περί ελευθερίας του ατόμου χωρίς κοινωνική απελευθέρωση. Δεν μπορεί παρά να πρεσβεύει την ελευθερία του μαχόμενου ανθρώπου για την κοινωνική απελευθέρωση. Δεν επιτρέπεται να φλερτάρει με την απελευθέρωση των ουσιών, με την απελευθέρωση της χρήσης. Πρέπει να βάζει το ζήτημα της απελευθέρωσης από τις ουσίες, από την κουλτούρα που συνοδεύει τη χρήση. Για να ζήσει ο άνθρωπος το μέλλον του, για να ζήσει τη ζωή αυτός που καταδικάζεται στο περιθώριο της ζωής. Για να ανατραπεί τώρα η κυριαρχία της εξατομίκευσης. Για να μπουν στη μάχη για επιβίωση και για ζωή με μαζικούς όρους οι καταπιεσμένοι.
Αλλά για να το κάνει αυτό, για να νικήσει τη μαυρίλα, πρέπει να είναι η ίδια μια πολιτική δύναμη απελευθέρωσης, που απαντά στα προβλήματα του παρόντος και υπερασπίζεται το κομμουνιστικό μέλλον, το μέλλον που έχει χώρο για όλους, δημιουργώντας τον πολιτισμό που απελευθερώνει το άτομο μέσα στην κοινωνία και όχι στους ιδιωτικούς τόπους της κατανάλωσης, του ανταγωνισμού και της μύησης στη χρήση.