Ντάριο Φο: ο Μπέμπε Γκρίλο δεν έπεσε από τον ουρανό
Στην Ελλάδα τoν είπαν παλιάτσο, τον είπαν «Λαζόπουλο της Ιταλίας», τον χαρακτήρισαν «η άλλη όψη του Μπερλουσκόνι» (πάλι καλά που δεν τον είπαν Μάρκο Σεφερλή). Είναι όμως πράγματι έτσι; Ας δούμε τι λέει για τον Μπέμπε Γκρίλο ο νομπελίστας Ντάριο Φο, που τον στήριξε ολόψυχα σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Αν μη τι άλλο, ας αναγνωρίσουμε στον Φο ότι γνωρίζει την Ιταλία πολύ καλύτερα από όλες τις δικές μας γεροντοκόρες των μίντια που έσπευσαν να καταδικάσουν το «λαϊκισμό» που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει το Κίνημα των Πέντε Άστρων (Μ5S).
Σύμφωνα με τον Φο, το κλειδί για να κατανοήσουμε τον Γκρίλο είναι η παράδοση των μενεστρέλων, των περιπλανώμενων τροβαδούρων του Μεσαίωνα που με τη σάτιρα και την αφήγηση ιστοριών ψυχαγωγούσαν τα πλήθη που συγκεντρώνονταν στις πλατείες των πόλεων. Αυτοί οι λαϊκοί καλλιτέχνες στην Ιταλία ονομάζονταν guillari και δεν είχαν σχέση με τους καλαμαράδες και τους γελωτοποιούς της αυλής (σε αντίθεση με πολλούς εγχώριους σχολιαστές που ανατριχιάζουν βλέποντας τον Γιώργο Πάντζα στον ΣΥΡΙΖΑ ή τον Παύλο Χαϊκάλη στη Βουλή).
«Στην παράδοση του σοφού παραμυθά, αυτού που καταφεύγει στη σουρεαλιστική φαντασία, που κατέχει την τέχνη της ανατροπής, που βρίσκει την κατάλληλη λέξη την κατάλληλη στιγμή, που μαγεύει το πλήθος όταν μιλά, ακόμα και με βροχή και χιόνι», στηρίζεται ο Γκρίλο, λέει ο Φο. Ας σημειωθεί ότι σε μια αν ανοιχτή προεκλογική συγκέντρωση του M5S στην πόλη Βιτέρμπο, στην κεντρική Ιταλία, που έγινε εν μέσω καταρρακτώδους βροχής, ο Γκρίλο ζήτησε από τους συγκεντρωμένους να… κλείσουν τις ομπρέλες τους. «Θέλω να βλέπω τα πρόσωπά σας», είπε. Και το πλήθος υπάκουσε.
Ο Γκρίλο δεν είναι το χαϊδεμένο παιδί της ιταλικής κρατικής τηλεόρασης (δηλαδή της κυρίαρχης ιταλικής τηλεόρασης), από όπου εκδιώχθηκε στη δεκαετία του ’80 επειδή σατίριζε τη διαφθορά των σοσιαλιστών πολιτικών, λίγα χρόνια προτού οι περισσότεροι από αυτούς αποκαλυφθούν στη διάρκεια της έρευνας για την επιχείρηση Καθαρά Χέρια. Ο Γκρίλο έχτισε την απήχησή του μέσω του Διαδικτύου, αλλά και των λάιβ εμφανίσεών σε δεκάδες πόλεις, μέσω της ζωντανής επικοινωνίας του με τον κόσμο. Όπως λέει ο Φο, η εκδίωξη του Γκρίλο από τη RAI, θυμίζει τα διατάγματα που εξέδιδε ο αυτοκράτορας Φρειδερίκος Β΄κατά των guillari που επέκριναν τότε την εξουσία…
Είναι τελείως διαφορετικό το να ασκεί κανείς πολιτική κριτική στο κίνημα του Γκρίλο από το να τον υποτιμάμε επειδή η πολιτική του καριέρα δεν ακολούθησε τον ορθόδοξο δρόμο ή να θεωρούμε τη λαϊκή σάτιρα συνώνυμη της τηλεοπτικής αλλοτρίωσης.
Για μια ενδιαφέρουσα αριστερή κριτική του φαινομένου του «γκριλισμού», μπορείτε να διαβάσετε το ακόλουθο άρθρο της ηλεκτρονικής έκδοσης της Internazionale, που αναδημοσιεύτηκε στον Γκάρντιαν και με τίτλο «Το Κίνημα των Πέντε Άστρων δεν είναι ριζοσπαστικό. Ο Μπέμπε Γκρίλο είναι ένας από αυτούς, όχι ένας από εμάς»: