Η απεργία πείνας, το χωνί και το λάστιχο
Η αναγκαστική σίτιση των απεργών πείνας δεν είναι καινούργια επινόηση. Στα χρόνια που οι ελληνικές φυλακές ήταν γεμάτες πολιτικούς κρατούμενος, η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν στους φυλακισμένους απεργούς πείνας, αλλά με έναν τρόπο πολύ πιο πρωτόγονο από ό,τι σήμερα.
Ας ανατρέξουμε στα απομνημονεύματα ενός αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, που κατάφερε να διασώσει τα σημειώματα που κρατούσε μέσα στις φυλακές. Ο τόπος είναι οι φυλακές της Κεφαλονιάς. Αναδημοσιεύουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Την ένατη μέρα της απεργίας, δηλαδή στις 5/6 [του 1949] αρχίζουν την αναγκαστική σίτιση με το λάστιχο. Μέχρι και αυτή την ημέρα έβαζαν το φαγητό και το μεσημέρι και το βράδυ με τις καραβάνες για να μας εξαναγκάσουν να φάμε. Αυτή μάλιστα την ημέρα, στις 5/6, είχαν φτιάξει ένα εξαιρετικό φαγητό, κρέας με μπαχαρικά, που πραγματικά ο χώρος μοσχοβόλαγε. Ο φύλακας δε Βαγγέλης Μοσχονάς έλεγε στους ποινικούς: “έχουμε φτιάσει ένα φαϊ που σπάει τις μύτες, θα δείτε που το απόγευμα θα έχουν σπάσει όλοι”. Και το απόγευμα, αφού αυτο το κόλπο δεν έπιασε, άρχισαν την αναγκαστική σίτιση: Σε έβγαζαν έξω από το κελί σου, σε άρπαζαν 4-5 φύλακες, σε πέταγαν κάτω, σε πατούσαν με τα γόνατα στα χέρια και στα πόδια και σου έχωναν το λάστιχο στη μύτη και σου ρίχνανε δυο κύπελα γάλα και, πριν προφτάσει όλο το γάλα να κατέβει στο στομάχι, τραβούσαν το γάλα με αποτέλεσμα το γάλα -ύστερα από κάθε πάλη, τα πατήματα και τα χτυπήματα στο στήθος- να πηγαίνει στο πλεμόνο και να παθαίνουν συμφόρεση…»
«Οι γιατροί Τσιλιμιδός και Κεφάλας θα πρέπει να δικαστούν σαν κοινοί εγκληματίας. Ο τρόπος που η υπηρεσία παρουσία τους έκανε την αναγκαστική σίτιση ήταν εγκληματικός και γι’ αυτό είχαμε 5 θανάτους από λάστιχο.
[…] Κατά την διάρκεια της απεργίας και ιδιαίτερα όταν άρχισαν οι θάνατοι από λάστιχο, είχαμε μια μικρή διαρροή. Μια δεκαριά δεν άντεξαν να τους βάλουν το λάστιχο και έσπασαν την απεργία.Έπιναν το γάλα με το κύπελο και αμέσως τους έπαιρναν από τις δικές μας ακτίνες και τους πήγαιναν στην ακτίνα 4 και τους έβαζαν στο θάλαμο των ποινικών κι έτρωγαν φαγητό».
«Ένας δικηγόρος από τα Χανιά, ο Βαγγέλης Χατζηαγγελής, είχε μια ασθένεια του στομάχου και απαγορευόταν να πιει γάλα. Όταν πήγαν να του βάλουν λάστιχο, λέει στο γιατρό:
– Γιατρέ, εσύ ξέρεις ότι υποφέρω από… που απαγορεύεται το γάλα. Αν μου ρίξεις γάλα, είναι σαν να με σκοτώνεις.
– Ή θα σπάσεις την απεργία ή θα πεθάνεις».
Τότε, με πονηριά ένας φύλακας τού ζητά να πιάσει το κύπελο με το γάλα και ας μην πιει. Ανυποψίαστος το πιάνει, το κρατά για λίγα δευτερόλεπτα και, μόλις τελείωσε η «διανομή» τον οδήγησαν στην τέταρτη ακτίνα, στους ποινικούς: «Εκεί του πήγαν ωραίο κρέας βραστό με θαυμάσιο ζωμό δηλώνοντάς του ότι:
– Αφού κράτησες το κύπελο, θεωρείται ότι έσπασες την απεργία και πρέπει να φας.
– Όχι, κύριοι. Δεν έσπασα την απεργία. Αφού θέλετε να με δολοφονήσετε, δολοφονήστε με. Τι με σφαίρες, τι με το λάστιχο, το ίδιο κάνει.
Το απόγευμα ξαναφέραν τον Χατζηαγγελή στην ακτίνα και του βάλανε το λάστιχο, αλλά αντι για γάλα τού ρίξανε ζωμό κρέατος».
Μετά το λάστιχο, το χωνί.
«Μετά και τον 5ο θάνατο από το λάστιχο, ο Βιρσιτζής… άλλαξε τακτική. Αντί για λάστιχο στη μύτη, έβαζε χωνί στο στόμα. Και για το χωνί μάς άρπαζαν κατά τον ίδιο τρόπο, μας ρίχνανε κάτω και μας ακινητοποιούσαν 5, γονατίζοντας δύο στα χέρια μας και δύο στα πόδια μας. Σε χτύπαγαν με μια σανίδα φάρδους 3-4 πόντους στα δόντια για ν’ ανοίξεις το στόμα σου και στο πρώτο “ααα” που έκανες, σου χώνανε τη σανίδα ανάμεσα στα δόντια και σου κράταγαν το στόμα ανοιχτό. Μετά σου βάζαν το χωνί κα σου ρίχνανε το γάλα…»
«Μετά τη λήξη της απεργίας ο Βιρσιτζής ήθελε να θεωρηθούν δηλωσίες όσοι έσπασαν την απεργία πείνας και ήπιαν το γάλα με το κύπελο. Αυτούς λοιπόν τους φώναξε μετά τη λέξη της απεργίας να υπογράψουν τη δήλωση. Δεν δέχτηκαν:
– Σπάσαμε την απεργία, ναι. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάναμε δήλωση. Είναι πιο εύκολο ν’ αντιμετωπίσεις τον θάνατο με τις σφαίρες παρά με το λάστιχο. Εκτελέστε μας με σφαίρες. Το δεχόμαστε. Όχι να μας δολοφονήσετε με το λάστιχο.
Κι έτσι οι συναγωνιστές μας αυτοί χρειάστηκανε να κάνουν άλλο αγώνα για να τους ξαναφέρουν στους θαλάμους των πολιτικών από τον θάλαμο των ποινικών και των δηλωσιών όπου τους είχαν πάει».
Και μια σπαραχτική ιστορία γι’ αυτόν «που πήγε νηστικός»
«11.6.1949. Ακριβώς την άλλη μέρα μετά τη λήξη της απεργίας, πριν προφθάσουμε να φάμε τίποτα, συνέχισαν τις εκτελέσεις».
Ένας από τους εκτελεσμένους ήταν ο Τάκης Παπακωνσταντίνου (Φίδαρης) από την Αχαγιά Πατρών:
«Αυτός πήγε και νηστικός γιατί δεν πρόφτασε να φάει μετά τη λήξη της απεργίας. Ήταν και άρρωστος και πολύ καταβεβλημένος από την απεργία και την αναγκαστική σίτιση που αναγκάστηκαν να τον πάρουν στα χέρια […]».
Τα τελευταία του λόγια: «Ε, ρε τύχη! Όλα τα χρόνια πεινασμένος και στο θάνατο θεονήστικος».
Και ο επίλογος
«Στις 11.6, μετά τη λήξη της απεργίας πάνω από 20 βαριά τραυματισμένους που είχαν πάθει όχι θανατηφόρα συμφόρεση των πνευμόνων από το λάστιχο τους πήγαν στο νοσοκομείο, αλλά και εκεί αυτοί θα πέθαναν όλοι γιατί το νοσοκομείο δεν είχε πενικιλίνες αν δεν μαζεύαμε όσα χρήματα είχαμε για να τα στείλουμε στο νοσοκομείο ν’ αγοράσουν πενικιλίνη για τους κρατούμενους…»
ΣΗΜΕΡΑ 65 χρόνια μετά
Όπως ανέφερε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη «Στο Κόκκινο» ο γιατρός Πάνος Παπανικολάου μέλος του ΔΣ της ΕΙΝΑΠ και του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, σήμερα εφαρμόζονται δύο μέθοδοι αναγκαστικής σίτισης.
Ο πρώτος είναι η βίαιη εισαγωγή ρινογαστρικού καθετήρα, δηλ. ενός σωλήνα που από τη μύτα καταλήγει στο στομάχι. Για την εφαρμογή της, απαιτείται ο ασθενής να δεθεί, να καθηλωθεί. Είναι η συνηθέστερη μέθοδος αναγκ. σίτισης κι εφαρμόστηκε κατά κόρον στο Γκουαντάναμο. Η δεύτερη μέθοδος, η χειρότερη, είναι η εισαγωγή κεντρικού φλεβοκαθετήρα σε μια μεγάλη φλέβα ώστε να δοθεί πλήρης παρεντερική διατροφή. Απαιτεί ο ασθενής να είναι πλήρως ακίνητος, ενώ υπάρχει ο κίνδυνονς, με την υποκέντηση της υποκλειδίου φλεβός, να τρυπήσει πνεύμονας και να προκληθεί πνευμοθώρακας. Και μόνο το σοκ που προκαλείται σε έναν εξασθενημένο ασθενή, αρκεί να φέρει ταχυσφυγμία και πολύ δυσάρεστα επακόλουθα…
Με άλλα λόγια, η αναγκαστική σίτιση δεν είναι ανθρωπιστικό μέτρο, αλλά κάτι πολύ επικίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θάνατο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πιέσουμε τον Ρωμανό να οδηγηθεί στο θάνατό του. Ήδη ηθικά και πολιτικά ηττημένη είναι η κυβέρνηση. Μόνο που τώρα ο ηττημένος κρατά στα χέρια του τη ζωή του νικητή…
Ακούστε το ηχητικό (από την ιατοσελίδα αντικαπιταλιστική ενημέρωσης Παντιέρα)