Γεράκι του πολέμου ο Ομπάμα

Οι πρώτες ενδείξεις για πρόθεση της Ουάσινγκτον να αποκλιμακώσει την ένταση της πίεσης προς την Τεχεράνη, σχετικά με το πυρηνικό της πρόγραμμα, διαφάνηκαν αυτή την εβδομάδα. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα σε δηλώσεις του κατέστησε σαφές ότι δεν χτυπά τα τύμπανα πολέμου για το Ιράν και προτίθεται να επικεντρωθεί στην αναζήτηση διπλωματικής λύσης. Ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, ο Ομπάμα επανέρχεται στην αντιπολεμική στάση που του χάρισε τη νίκη, έναντι της Χ. Κλίντον κατά τη μάχη για τη διεκδίκηση της προεδρίας των Δημοκρατικών, το 2008. «Παγώνει» έτσι –τουλάχιστον προς το παρόν– την άκρως επιθετική διάθεση των Ισραηλινών, που απειλούν να πραγματοποιήσουν στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράν, επικαλούμενοι την ανάγκη διακοπής του πυρηνικού του προγράμματος. Φυσικά το Ισραήλ είναι η τελευταία χώρα στη Μέση Ανατολή που δικαιούται να παίζει το ρόλο του πυρηνικού χωροφύλακα στην περιοχή, καθώς το ίδιο, όπως είναι γνωστό, διαθέτει πυρηνικά όπλα. Επιπλέον κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει το δικαίωμα οποιασδήποτε χώρας να αναπτύξει πυρηνικά, πόσω μάλλον όταν αυτή διαβεβαιώνει ότι προορίζονται για ειρηνικό σκοπό.
Οι δηλώσεις Ομπάμα προκάλεσαν ενθουσιασμό στην Τεχεράνη. Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έσπευσε να τις χαιρετίσει, σε μία εξαιρετικά σπάνια κίνηση της ιρανικής ηγεσίας προς αμερικανό ηγέτη. Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε πως ο Χαμενεΐ εξήρε την πρόσφατη δήλωση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών ότι βλέπει «παράθυρο ευκαιρίας» για τη διπλωματική επίλυση της κρίσης με την Τεχεράνη. Ο Χαμενεΐ εξέφρασε, πάντως, τη λύπη του για το γεγονός ότι ο Ομπάμα επανέλαβε τη βούλησή του να ενισχύσει την αμερικανική πολιτική κυρώσεων. «Αυτό το τμήμα των δηλώσεών του δείχνει πως διατηρεί ακόμη ψευδαισθήσεις στο θέμα», δήλωσε. Αντιθέτως, με αμηχανία υποδέχτηκε το Τελ Αβίβ την απότομη μεταστροφή στη στάση της αμερικανικής ηγεσίας.
Τον πάγο μετά το «άδειασμα» Ομπάμα ανέλαβε να σπάσει η εφημερίδα Μααρίβ. Επικαλούμενη διπλωματικές πηγές, καθώς και πηγές από μυστικές υπηρεσίες, αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ πρόσφεραν ανταλλάγματα στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Σύμφωνα με τη Μααρίβ, η Ουάσινγκτον υποσχέθηκε τον εφοδιασμό του Ισραήλ με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα αν δεν προχωρήσει σε επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Το Τελ Αβίβ, αναφέρει η ισραηλινή εφημερίδα, θα παραλάβει διατρητικές βόμβες (anti bunker) και αεροσκάφη ανεφοδιασμού μεγάλων αποστάσεων, αν δεσμευτεί ότι δεν θα επιτεθεί στο Ιράν εντός του 2012. Η εφημερίδα αναφέρει επίσης, ότι η προσφορά αποτελεί την απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης στο επιχείρημα της ισραηλινής ηγεσίας ότι δεν διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό για να πλήξει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ο Νετανιάχου πάντως, δήλωσε στη διάρκεια ομιλίας του στην Ουάσινγκτον ότι ούτε η διπλωματία, ούτε οι κυρώσεις έχουν κατορθώσει να ανακόψουν την ανάπτυξη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Εμμένοντας στη θέση του υπέρ της στρατιωτικής επίθεσης διαμήνυσε ότι «κανείς από εμάς δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του να περιμένει πολύ περισσότερο».
Η ισραηλινή αδιαλλαξία είναι πάντως ακατανόητη, ακόμα και με βάση τα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης του δυτικού, Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS) του Λονδίνου. Στην έκθεση με τίτλο «Στρατιωτική Ισορροπία 2012» που δόθηκε την Τετάρτη στη δημοσιότητα, τονίζεται ότι μία ισραηλινή επίθεση δεν θα καθυστερούσε την κατασκευή πυρηνικού όπλου από την Τεχεράνη. Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση, θα διακινδύνευε να ενισχύσει την αποφασιστικότητα της ιρανικής ηγεσίας προς αυτή την κατεύθυνση. «Η γνώμη των περισσότερων ειδικών είναι ότι οποιαδήποτε επίθεση –είτε πρόκειται για επιδρομή είτε για πολεμική εκστρατεία– δεν θα καθυστερούσε την απόκτηση πυρηνικού όπλου και θα μπορούσε να ωθήσει το καθεστώς, μόλις αναδιοργανωθεί, να προχωρήσει ακόμη ταχύτερα προς το στόχο αυτό», δήλωσε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο διευθυντής του IISS, Τζον Τσίπμαν. Ο ίδιος σημείωσε πάντως πως μία ισραηλινή επίθεση δεν είναι πολύ πιθανή εντός του έτους, λόγω των διαβεβαιώσεων που δόθηκαν από τον Ομπάμα στον Νετανιάχου κατά τη συνάντησή τους στο Λευκό Οίκο.
Στο διπλωματικό πεδίο, η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι θα «ανοίξει» στους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο Παρσίν, όμως διαμήνυσε ότι δεν τίθεται προς διαπραγμάτευση ο εμπλουτισμός ουρανίου ενόψει της επανάληψης του διαλόγου με την Ομάδα των Έξι (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία). Οι «Έξι» ανακοίνωσαν την Πέμπτη πως επιδιώκουν διπλωματική λύση στη διαμάχη με το Ιράν και κάλεσαν το καθεστώς του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ να προσέλθει σε «σοβαρό διάλογο» χωρίς να τίθενται όροι και προϋποθέσεις. Ο απεσταλμένος του Ιράν στη Γαλλία, Αλί Αλχάνι, δήλωσε «αισιόδοξος» και εκτίμησε πως το Ισραήλ δεν πρόκειται να επιτεθεί στο Ιράν, εξαιτίας των καταστροφικών συνεπειών που θα είχε ένα χτύπημα περιφερειακά και διεθνώς. Πάντως, παρά την αντιπολεμική «πιρουέτα» Ομπάμα, που διαλύει προσωρινά τα σύννεφα ενός νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή, η όξυνση των παγκόσμιων ανταγωνισμών δεν επιτρέπει εφησυχασμό, καθώς η οικονομική κρίση καθιστά ολοένα πιο επιθετικές και επικίνδυνες τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.