«Χουλιέτα»: ένας αλλιώτικος Αλμοδόβαρ

Η κατάθλιψη, η αποξένωση η ενοχή, τα ψέματα, οι αποσιωπήσεις, τα μυστικά: αυτά είναι τα νήματα γύρω από τα οποία πλέκεται η ιστορία της Χουλιέτα.

«Η πραγματικότητα πάντα διαπερνά τις ταινίες μου, ακόμα και όταν προσπαθώ να την αποδιώξω»

Η Χουλιέτα, η 20ή ταινία του Αλμοδόβαρ, δεν είναι μελόδραμα, όπως ίσως θα περίμενε κανείς, αλλά δράμα. Aνθρώπινο και όχι απλά γυναικείο. Συνειδητά ο ισπανός σκηνοθέτης απέφυγε τις χιουμοριστικές πινελιές, που αφθονούν σε άλλες ταινίες του. Ωστόσο, δεν είναι μια ταινία σκοτεινή,  αφήνει στο τέλος μια χαραμάδα ελπίδας, ενώ και οι πιο μελαγχολικές σκηνές της είναι ζωγραφισμένες με λαμπερά, παλλόμενα χρώματα.

Το σενάριο είναι μια σύνθεση από τρία διηγήματα της βραβευμένης με Νόμπελ καναδής πεζογράφου Άλις Μανρό. Η Χουλιέτα, μια όμορφη ώριμη γυναίκα, ετοιμάζεται μαζί με τον φίλο της να εγκαταλείψουν τη Μαδρίτη και να εγκατασταθούν στην Πορτογαλία. Όμως μαθαίνει τυχαία ότι κάποιος είδε την κόρη της, την Άντια, η οποία εδώ και δώδεκα χρόνια, όταν ήταν 18 χρονών, έχει εξαφανιστεί εντελώς από τη ζωή της. Η Χουλιέτα κάνει στροφή 180 μοιρών: χωρίζει με τον φίλο της, ματαιώνει την εγκατάσταση στην Πορτογαλία, νοικιάζει διαμέρισμα στην πολυκατοικία όπου κάποτε έμενε με την κόρη της και αρχίζει να γράφει την εξομολόγησή της προς την Άντια. Έτσι, με φλασμπάκ κι επιστροφές στο παρόν, ξετυλίγεται η ιστορία της Χουλιέτας, την οποία υποδύονται δύο γυναίκες ηθοποιοί: η 31χρονη Αντριάνα Ουγκάρτε και η 52χρονη Έμα Σουάρεζ. Η μία αντιστοιχεί στην ξέγνοιαστη δεκαετία του ᾽80, η άλλη στη σκληρή δική μας εποχή. (Σκόπιμα ο σκηνοθέτης, όπως ο ίδιος εξηγεί, δεν επέλεξε να γεράσει τεχνητά, μέσω του μακιγιάζ, την ίδια ηθοποιό.)

Η κατάθλιψη, η αποξένωση η ενοχή, τα ψέματα, οι αποσιωπήσεις, τα μυστικά: αυτά είναι τα νήματα γύρω από τα οποία πλέκεται η ιστορία της Χουλιέτας και της κόρης της. Με ευαισθησία και οξύνοια, χωρίς κορόνες, ο Αλμοδόβαρ μιλά για την κρίση στις ανθρώπινες σχέσεις και την οικογένεια.

Ο Αλμοδόβαρ, αν και δεν γυρίζει καθαρόαιμες πολιτικές ταινίες είναι ένας πολιτικοποιημένος σκηνοθέτης που  σε προσωπικό επίπεδο δεν διστάζει να πάρει θέση για τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας, π.χ., έχει ταχθεί υπέρ των «Ιντιγνάδος» (Αγανακτισμένων) και των Ποδέμος. Έτσι και η Χουλιέτα δεν είναι άμεσα πολιτική ταινία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι βρίσκεται εκτός εποχής ή ότι ασχολείται με προβλήματα «πολυτελείας». Εξάλλου, σε συνέντευξη που έδωσε τον Μάιο στη βρετανική Γκάρντιαν, ο Αλμοδόβαρ παραδέχτηκε ότι η κατήφεια της εποχής της λιτότητας σφράγισε το ύφος της ταινίας του: «Η πραγματικότητα πάντα διαπερνά τις ταινίες μου, ακόμα και όταν προσπαθώ να την αποδιώξω. Βρίσκει μια ρωγμή και διεισδύει. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια κυριαρχεί στην Ισπανία ένα κλίμα απέραντης δυστυχίας και μολονότι προσωπικά δεν έχω θιχτεί οικονομικά, περιβάλλομαι από ανθρώπους που υποφέρουν εξαιτίας της κρίσης. Δεν νομίζω ότι η Χουλιέτα είναι μια αλληγορία για τη σύγχρονη Ισπανία, αλλά δεν είναι τυχαίο που οι ταινίες μου του ᾽80 ήταν πιο χαρούμενες».

Στην Ελλάδα η δεκαετία του ᾽80 ταυτίστηκε με τον πασοκικό (ψευδο)ευδαιμονισμό και την αφασία του λαϊφστάιλ, όμως δεν συνέβαινε το ίδιο στην Ισπανία όπου, τουλάχιστον στο χώρο του Αλμοδόβαρ επικρατούσε «μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας και ισότητας ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες. Η μοντέρνα γυναίκα εκείνων των χρόνων συμπεριφερόταν ως προς τη σεξουαλικότητά της και τις ατομικές αποφάσεις της σαν άντρας και ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι μια νέα κοπέλα σήμερα». Ο ίδιος λέει: «Δεν μου αρέσει η νοσταλγία, αλλά η αλήθεια είναι πως ό,τι προσδιόριζε την Ισπανία του ’80 -ανοχή, ομορφιά, ελευθερία- δεν προσδιορίζει τη σύγχρονη Ισπανία»

Βίκυ Παπαδοπούλου, μια εκδοχή του κειμένου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν στις 23.10